“Ken jij iemand die Groen Links Meppel zou willen versterken?” vroeg ik Jan de Groot van Natuurwinkel Meppel nog niet zo lang geleden. “Nee, dat geloof ik niet. Of is het wat voor jou Mark?”. En van het één kwam het ander.
Mark en ik ontdekten meer gemeen te hebben dan engagement voor Groen Links. Eerst bleken we beiden ZZP-er, toen bleken onze echtgenotes elkaar te kennen. En toen we elkaar over andere dingen gingen spreken hoorde ik dat Mark een pelgrimstocht ging maken langs Zwarte Madonna’s. Als onderdeel van de verwerking van zijn ongewenste kinderloosheid. Een omstandigheid die we delen. En dat Mark daarbij mensen die dat willen uitnodigt een stukje samen te lopen. Dat lijkt me een bijzondere ervaring.

Als mijn agenda ruimte heeft is Mark al in Zuid Frankrijk aangeland. Het is zo, de ene voet voor de ander en dat lang genoeg brengt je overal. Maar als ik al die afstand langs mijn treinraampje zie vliegen krijg ik er nog meer respect voor dan bij het bekijken van de kaart.
Ik zie tamelijk vlak boerenland, afwisselend met maïs, koren en zonnebloemen. En ik weet dat als ik me bij Mark voeg de bergen vlak bij zijn. Ik hou erg van de bergen, maar het is ook wel spannend. Normaal fiets ik er, zou mijn rug de bepakking goed kunnen dragen?

TGV wordt sneltrein, wordt boemel en tenslotte een taxi vanaf Issoire naar Montaigut le Blanc. Ik sta afscheid te nemen van een taxigenote als er een kale tanige man in een slobbershirt me komt verwelkomen. De start van 3 mooie dagen samen wandelen, praten, zwijgen, eten en tent delen.
Mark maakt er werk van om zijn gasten te ontvangen. Het bier ligt koel te wachten, en hij heeft een mooie route uitgestippeld. Het is voor mij nieuw om met bepakking een meerdaagse tocht te lopen en krijg een keurige opbouw in zwaarte voorgeschoteld.
Waarschijnlijk is samen een route afleggen de mooiste manier om met elkaar in gesprek te zijn. We wisselen persoonlijke gesprekken af met eenvoudige observaties en stukken zwijgen. In de loop van de 3 dagen leren we veel over elkaars leven.
De eerste dag merk ik gelijk hoe vanzelfsprekend Mark zich hier beweegt. In Farge is het kerkje dat hij wel van binnen zou willen zien op slot. Terwijl ik op de stoep wacht wandelt Mark het dorpje in, en komt 10 minuten later ontspannen babbelend terug met een vrouw die de kerk opent, het betreurt dat haar man net weg is want die kan veel meer vertellen, en ons tot slot een verfrissing aanbiedt. Weer ‘en route’ vertelt Mark dat dit een aardig beeld is van dergelijke situaties onderweg.
We heuvelen verder door de Auvergne en ik krijg uitleg over de verschillende kazen. De hedendaagse pelgrim hoeft zich de geneugten des levens niet te ontzeggen.
In St. Nectaire is het zondagsmarkt. Na een bezoek aan de kerk genieten we de lunch tegen de muur daarvan met worstjes van de braderie, oud brood, meloen met gerookte ham (die sinds Clermont Ferrand in Mark’s rugzak zit) en kersen toe.
Maar misschien wordt de lengte van deze etappe niet alleen bepaald door onzekerheid over mijn draagvermogen, maar ook door de noodzaak tijdig een camping te bereiken met in de omgeving een goede gelegenheid voor ‘le match’. We komen op een camping met niet alleen een groot scherm, maar ook nog aan een meer. Mijn zwembroek ligt thuis, maar geen nood, Mark leent mij zijn pasgewassen shorts, die met een riem aardig om mijn middel blijft hangen en we spoelen met een duik het zweet van de dag af.
Ondanks de enthousiaste support van de serveerster van het campingrestaurant zien we Nederland in de verlenging onderuit gaan. Terecht volgens Mark, die – waar ik amper namen van de Nederlandse spelers kan opnoemen – moeiteloos weet te melden welke Spanjaard waarin uitblinkt. Ook hier vertoont de pelgrim verrassend wereldse trekjes.

De volgende dag is de lucht iets betrokken, later zullen we zelfs een klein buitje krijgen. We zetten onze wandeling en onze gesprekken voort. In de verte worden hoge bergen zichtbaar, Mark vertelt dat we daar overheen gaan lopen. Ik merk hoe lastig ik het vind om afstanden in te schatten, normaal fiets ik, en dan weet ik goed hoe ver die bergen zijn. Maar lopend? Het lijkt mij erg ver.
In de klim naar Vassivière staat in elke bocht een kruis met een tekst uit het Nieuwe Testament. Eerst dacht Mark dat het een statieënweg was, maar het lukt niet om een lijn in de teksten te ontdekken. Bovendien zegt Mark “maakt dit geen deel uit van mijn pelgrimage”. Het maakt indruk dat hij zo helder het onderscheid voelt.
Het bezoek aan het kerkje van Vassivière is bijzonder. We zijn een tijdje binnen, en Mark is in gesprek met de Zwarte Madonna en zichzelf als een in het wit geklede priester start met het opdragen van een mis. In een repeterend ritme wordt de Madonna om gebed en zegen gevraagd. De priester bidt, een paar gelovigen achter ons antwoorden. Deze entourage, het gedeelde thema van ongewenste kinderloosheid en Mark’s pelgrimage hierover maken het een ontroerende ervaring.
De vrouw die blijkbaar de huishoudelijke leiding heeft bij het kerkje wijst ons een prachtig kampeerplekje in een kom bij een naastgelegen kapelletje. Terwijl wij een potje koken op Mark zijn houtfornuisje eten onze echtgenotes ook samen en stemmen sms-berichten af.

De volgende morgen is de bewolking helemaal weg, we ontwaken in een heldere frisse ochtendlucht. Mooie omstandigheden voor een tocht over de bergen.
Deze dag heeft ons samenzijn een ander karakter. We genieten volop van het schitterende landschap. Weidse vergezichten over het dal beneden ons en de weg die voor of achter ons ligt. Dubbel genieten voor mij, omdat ik bij het lopen geheel geen hinder voel van de bepakking.
Het is stevig klimmen over een open landschap naar de Col de la Couhay. Onderweg kunnen we in de diepte het kerkje van Vassivière zien liggen. Een stier houdt ons scherp in de gaten als we een foto van het kerkje willen maken. Pas als hij merkt dat we niet meer van zins zijn ontspant hij.
Mijn ervaring is trekken per fiets, van het trekken te voet heeft Mark meer kaas gegeten. Omdat we voor de omweg kiezen hebben we niet genoeg water mee kunnen nemen. Met een keramisch filter worden de inmiddels lege flessen vanuit een bergstroompje weer gevuld, en kunnen we verder. Onderweg was Mark al attent geweest op de hoogte waar nog stromend water te vinden was. En vooraf had hij de route op de kaart goed voorbereid op stroompjes die in deze tijd zeker water zouden bevatten. Op de fiets zul je dat in Europa niet snel hoeven doen.
We lopen eigenlijk in een wijde boog om Mont Dore heen, waardoor we tussen een paar passen door steeds lang op ongeveer gelijke hoogte kunnen blijven. Op het eerste deel van de dag schiet er plots een ree over ons pad. Verderop wordt het nog mooier. Als een rondcirkelende roofvogel uit de verte ineens recht op ons toe vliegt zien we het een adelaar is! Hij vliegt redelijk vlak over en blijft in de buurt rondvliegen. Meer voegen zich erbij, en op een goed moment tellen we 8 rondcirkelende adelaars. Ze zijn inmiddels wel weer behoorlijk ver weg, maar in hun vlucht is nog het koninklijke gemak te zien waarmee ze zich laten dragen. [Mark: voor als één van je foto’s van de adelaar(s) gelukt is heb ik nog een mooi plekje bewaard om die toe te voegen!]

Mark zegt: ‘Hier is een van de adelaars, en die ree in jouw verhaal was in mijn beleving een chamoix, zo’n berggeit en volgens dat Franse stel was het een vrouwtje.
Het was een lange wandeldag en pas tegen zessen als we Mont Dore binnenlopen. Bij het station wacht ons een vervelende verrassing: de bus die ik morgenochtend naar Clermont Ferrand wilde nemen gaat niet vanwege de nationale feestdag op 14 juli. De enige manier om daar nog te komen is over 1,5 uur een taxi nemen naar Laqueuille om van daar door te reizen. In plaats van een afsluitende avond en nog een overnachting in de tent pakken we nog een biertje en wisselen de spullen uit die ik voor Mark meenam, en die hij mij mee terug wil geven.

Een wat abrupt einde van 3 bijzondere dagen. Met deze pelgrimage en de uitnodiging aan mensen een stuk(je) mee te lopen schenkt Mark zichzelf en die omgeving een bijzondere ervaring. Ik voel me dankbaar hierin te mogen delen.

Deze bladzijden uit het boek van Ean Begg had ik al tig keer bekeken, het vierkantje in het midden van de linkerpagina staat op de rechterpagina. Zoals je ziet is dit gebied vol van plaatsen waar zwarte madonna’s vereerd worden of werden en daar ben ik nu aanbeland.

Het meest noordelijk in de Auvergne ligt Moulins waar een klassieke zwarte Madonna, zittend met kind op schoot te vinden is. Ze is te bezichtigen in de kathedraal, maar niet vrij, ze staat tegenover een beroemd triptiek van de annunciatie, waar je als tourist alleen onder begeleiding naar toe mag. Je moet er luisteren naar ingesproken uitleg over de triptiek, en een kaarsje opsteken of een foto maken is er ook niet bij. Ze is wel heel mooi gaaf geblevenen zonder opsmuk en gouden gewaden. Hier een foto van de ansichtkaart die de zwarte priester me gaf als aanmoediging voor mijn pelgrimage.

Wat me verteld werd is het beeld gemaakt van kersenhout (wilde kers) en is er in de middeleeuwen al een harslaag over het hout aangebracht toen dat door de houtworm aangetast werd. Het is dus mogelijk dat deze Madonna oorspronkelijk niet als zwart bedoeld was maar meer zoals deze op de foto hieronder.

De volgende zwarte Madonna moest in Cusset zijn waar ik na een hete en zware ochtend wandelen aankwam, eerst een repas de jour bij de bar aan de markt. Toen ik de waard vroeg of er nog steeds een zwarte Madonna in de kerk te vinden was, moest hij me bekennen dat hij dat niet wist, alhoewel de kerk maar 50 meter achter zijn bar lag. Hij wist wel te vertellen dat ie open was. Dat zou al heel fijn zijn;

de meeste kleine kerken in Frankrijk zijn gesloten en ik had net een alarmerend artikel gelezen in de regionale krant dat er heel veel uit de kerken gestolen werd en er daardoor steeds meer zwarte Madonna’s niet meer te bezichtigen waren.

De kerk van Cusset was open en daar is deze zwarte Madonna te bezichtigen. Ook hier zijn hoofd en handen van de Madonna gered uit het vuur tijdens de beeldenstorm en is de rest gereconstrueerd.

Ik was er helemaal alleen;

kon vrij kijken, van heel dichtbij, bijna aanraken, foto’s maken zoals deze:

Notre Dame de Cusset

Het volgende zwarte beeld was een paar km verder te vinden in Vichy. Vichy is een mondain kuuroord met genezende baden en de zwarte Madonna daar heeft zich dan ook gespecialiseerd in genezingen. Ze is daarmee opvolgster van de godinnen Isis, Cybele en Venus die hier in de voor Christelijke tijd aanbeden werden.  Ze is te zien in de kerk van St Blaise, maar echt zien kun je haar nauwelijks, omdat ze zo ver weg is. Dat geeft ook niet, t’is niet het mooiste beeld; er is geen kind en alleen het hoofd is origineel, gered van de beeldenstorm tijdens de revolutie zoals wel vaker gebeurd is.

Notre Dame des Malades (Vichy)

De volgende zwarte madonna is die van Thuret, in een prachtig klein kerkje waar je stil van werd, waar de stilte zelfs niet verstoord werd door de twee kletsende dames die de kaarsen en bloemen kwamen verzorgen. Een kerkje dat ook een constante stroom van bezoekers had, die even kwamen kijken, bidden, kaarsjes opsteken. Het vreemde was dat vrijwel niemand oog had voor de zwarte Madonna, die de Madonna van de Kruistochten heet. Ze staat op een pilaar links voor het altaar, maar alle aandacht ging naar de recente Franse heilige St Bénilde en meer recente Maria-beelden van Fatima en Lourdes.

Toch staat ze daar goed. Ze lijkt te zeggen dat ze niet voor niets een zwart beeld is; zichtbaar voor wie haar wil zien maar vooral verwijzend naar het niet zichtbare.

Vierge des Crusades (Thurat)

Dit wonderlijke Christus ? beeld is te zien boven de ingang van de kerk in Thuret

15 km verder is de zwarte Madonna van Marthuret te vinden in Riom

Alhoewel je hier vrij dichtbij kunt komen is het ook hier moeilijk om een goed beeld te krijgen, vooral als gevolg van de slechte belichting. Zou het bedoeld zijn dat ze zo in het donker zit? Kijkt ze nou streng of somber, en zijn haar ogen trouwens wel open?

Met behulp van de fotoflits komt er beter beeld:

Zoals je ziet is er veel meer kleur in de kleding dan op het eerste gezicht lijkt. Handen en gezicht zijn opzettelijk zwart gemaakt, de geblakerd door kaarsen theorie is hier zeker niet van toepassing. Ik vind haar gezicht milder, meer ingetogen dan in het donker lijkt. Wat me ook opvalt zijn de handen, de armen zijn om het kind heen maar de handen zijn vrij, open naar de wereld. Achter haar kun je zien hoe ze is beveiligd tegen diefstal door boze lieden uit de wereld; met een ijzeren staaf die in de muur is gemetseld.

De volgende  zwarte Madonna die ik te voet bereikte is die van Marsat. Zij staat bekend als een van de gaafste originele zwarte Madonna’s en ze is dan ook achter een hekwerk beschermd tegen dieven. Wel kun je er een kaarsje opsteken, voor het hekwerk weliswaar, maar toch.

Notre Dame de Marsat

Op weg naar Clermont Ferrand kwam ik nog langs de Notre dame du Vignal in Gerzat.  Een heel klein beeldje, een kopie van een al meer dan 30 jaar geleden gestolen beeldje.

Notre Dame du Vignal  (Gerzat)

In Clermont Ferrand zelf zouden wel 4 zwarte Madonna’s te bezichtigen zijn, maar ook hier is het niet eenvoudig ze goed in beeld te krijgen.

De buitenwijk kerk in Neyrat met 17e eeuws zw M is gesloten,

De zw Madonna in het museum, naar de beroemde van Puy, is op zich goed te zien maar komt moeilijk op foto want achter glas.

Die in de kathedraal, die lijkt op die van Marsat, staat vrij ver in een kapel, en foto’s maken mag niet, geen kaarsjes ook hier, afstand tot deze dame, die ook wel de Dame van de goede dood genoemd wordt. Zij is van de 12 e eeuw maar heeft pas in 1830 dit goud en zwart en beetje wit om de ogen gekregen alhoewel ze waarschijnlijk wel al donker was voor die tijd.

Notre Dame de Clermont Ferrand

De Notre Dame du Port spreekt echter heel erg aan.

Het huis waar zij woont is een fijnzinnig monument en de plek waar zij daarin verblijft magisch;

in de crypte is zij in de aarde  en heeft zij een bron tot haar beschikking.

Het beeldje is nauwelijks te zien, klein en in het donker, maar hier stoort me dat niets.

Rust maar uit lijkt de plek te zeggen.

En dat gaat daar ook, ondanks het lawaai van de vochtregulatiemachine en de restaurateurs die buiten de kerk bezig zijn. Ik kwam er aan het eind van een lange dag wandelen en ging nog eens kijken vroeg in de morgen; de boodschap blijft hetzelfde; ‘Rust maar uit, ………., hou maar even op met dragen, vragen, ……., rust maar uit ….’

maar er zijn van die dagen

dat het koud is en regent

of de zon de hele dag door heel hard schijnt

dat ik om bij een GR te komen 20 km asfalt loop langs een saaie weg, niet eens zo druk maar waar de auto’s heel hard rijden, en waar het kiezen is tussen ongemakkelijk lopen in de berm en de voeten pijn doen op het harde asfalt

dat het brood op is en er geen bakker in het eerste dorpje van de dag, dat er niemand te zien is om water aan te vragen en dat ik dan blij ben met een bron met eau non-potable dat volgens de beschrijving heel potable moet zijn geweest want vruchtbaarheid bevorderend, waar ik dan een potent ontbijt mee maak dankzij het expeditie-ontbijt dat Frank me nog gegegeven had

dat het gehoopte restaurantje dicht is,

maar er zijn ook dagen met onverwachte bakkertjes, heerlijke plat du jour van 4 gangen incl wijn voor maar 12 euro, mensen die je binnen nodigen en koffie en eten aanbieden, mensen die bij de vraag om water een fles bronwater meegeven

dagen met heel veel bos en onverharde paden, waar reeen opduiken en andere dieren

waar eekhoorntjesbrood en bosaardbijtjes te vinden zijn

met afwisseling van bos en open veld waar de buizerds zich laten zien en horen, alleen of met z’n twee

Het was nog frisjes toen ik richting Neuilly reed. Druk sms-send met Mark, die me meldde dat het hem niet zou lukken op tijd in Neuilly aan te komen. Tussen hem en het huisje van Nirdosh lagen nog 40 kilimeters te wachten op overbrugging. Ik moet zeggen, het heeft wel wat om op zondagavond tegen twaalven in een onbekend frans dorpje een hotel met bloemetjesbehang binnen te lopen voor een rendez vous met je eigen vent. Die dan al de hele avond zit te wachten op je komst. Vooral dat laatste is een niet te onderschatten meerwaarde van zo’n ontmoeting.

Nadat de vent heroverd was, ben ik doorgereden naar Neuilly en Sancerre, er was een sleutel, er was hout om te stoken, en sowieso bestaat er geen beter huisje dan Nirdosh’ nederzetting om een rustdag te houden -voor Mark- en een aankomstdag -voor mij-.

Deze dag werd het weer mooier en mooier en toen we woensdagochtend vertrokken was de lucht stralend blauw. In een mum van tijd betraden we het Sancerre gebied. Roald, thuis, had de Sancerre aangekondigd als een asperge wijntje, maar ik moet hem toch bij de eerstvolgende ontmoeting laten weten dat dit etiket de wijn geen recht doet. In het Sancerre gebied wordt met veel mensen hard en vrolijk gewerkt aan de wijnvelden. Overal ‘vonden’ we witte autootjes naast de velden. En overal waren barretjes waar we iets konden drinken. Maar de les is snel geleerd: een wijntje – Sancerre om drie uur ‘s middags in de warmte is natuurlijk een slecht idee maar een heerlijke smaak. We bleven die nacht in Saturn bij Sancerre.

Deze pelgrim kijkt gelukkig voetbal. (Ik zou willen zeggen tegen iedereen die in een huisje in Frankrijk zit en die een rennende man voorbij ziet komen met op zijn hoofd een hoedje en een  zonnebril en op zijn rug een grote rugzak…Mocht het toevallig rond de tijd zijn dat Nederland gaat spelen, wees zo lief en open uw deuren , het enige wat deze pelgrim behoeft is het zien van de voetbalwedstrijd NL tegen… – diverse mogelijkheden nog te gaan – .) Mark zegt: Het lijkt misschien rennen maar  is toch ook een kwestie van timen, zoals de kroeg binnewandelen net op het moment dat Sneijder het enige doelpunt tegen Japan maakt

Van Sancerre via het Pouilly Fumé gebied langs de Loire afgezakt naar Charité.

Een heel mooi plaatsje aan de Loire met een rustige camping -met tv-. De kerk van Charité is een puzzel waarin alle eeuwen steeds weer aangebouwd en afgebrand en toegedekt en volgestopt is…maar de mensen in Charité zijn echt erg aardig. -We vermoedden dat enige ondeugende Charité monniken hun zaad hebben verspreid in het stadje door de eeuwen heen.-  De belangstelling  werd wat heen en weer geslingerd tussen het voetbal en de kerk. Ik persoonlijk vind het een mooi evenwicht, brood en spelen. Maar dat zal bij het plaatsje horen en het beviel ons er zo goed dat we een rustdag genomen hebben.

Op naar Néver. En dat was een lange dag. Niet alleen het verlaten van de Loire, van de weelderige wijnstreken, maar ook het weer werd voor ons lopers beslist niet makkelijker. Het was inmiddels tot 32 graden overdag. ieder bosje is een geluk dat je toevalt. Nu viel ons qua bos veel geluk toe. Dwars door de bossen liepen we op paden waar niet alleen wij als lopers, maar ook een koppel met 4 schrikachtige paarden op reis waren. En een stuk of wat crossmotoren. Dus.

De paden werden drukker en omdat we de G3 volgden, ofwel het Santiago pad gingen we er maar van uit dat er veel verschillende manieren zijn in het pelgrimeren naar Santiago. Een van de manieren, op meerdere plaatsen aangekondigd, is het lopen met een of twee ezels.

Een oude droom van Mark. Er is iets voor te zeggen, als je verstoft en bezweet met je rugzak door echt heel warme velden loopt. En toch is het wonder dat je met je eigen benen zo ver kan komen, dat je gewoon door de deur uit te lopen en bezig te blijven met lopen je na 6 weken zomaar 1000 kom verder weg brengen geweldig. Wat ik nu ook heb meegemaakt en mooi vind, is de belangstelling van veel mensen voor de tocht. Meerdere mensen vragen of Mark op weg is naar Santiago. Het antwoord is meestal een ‘ongeveer zoiets’ en in sommige gevallen specifieker. Maar de belangstelling is echt gemeend en dat moet wel goed doen. Er is respect en dat is mooi.

In Never ligt de Heilige Bernadette van Lourdes opgebaard, en die moesten we zien. Ook deze zondag was het kiezen tussen werelds vermaak en het Echte Werk: voor ons hotel werd al in alle vroegte de markt opgebouwd. Een enorme Koninginnedag markt. Nirdosh zou ons een dag komen vergezellen en gedurende het wachten op haar komst hebben we dus toch nog wat leuke koopjes kunnen doen -ik ben naar huis gereden met een schoolklas-landkaart van Frankrijk in de auto. Een mooi aandenken voor later- .

Nirdosh kwam, en we togen naar Bernadette. Vanaf 1928 ligt haar lichaam opgebaard in de kerk. In een soort sneeuwwitje-kist van glas. Meerder malen is de Heilige Bernadette de Lourdes begraven en weer opgegraven en steeds kwam zij weer ongeschonden te voor schijn. Er was veel belangstelling voor haar. Nirdosh en ik -toch kijkers van beroep- zetten al onze ogen op scherp en zouden het liefst dat heel erg mooie fijne gezicht aangeraakt hebben. Toch voelde onze bijna wetenschappelijke nieuwsgierigheid niet helemaal terecht in deze context van devotie: hier kan niet getwijfeld worden. Voor de gelovige medemens was er geen enkele twijfel over de echtheid. Ik wil daar graag nog eens met Frank over praten. Voor Mark lijkt dat niet de wezenlijke vraag. Hij noemde deze heilige toch wel een brave versie maar haalde blijmoedig ook hier een stempel op zijn tocht.

afscheidsfoto met Nirdosh tussen Francis en Mark in

In de warmte liep hij verder langs kanalen, op naar de volgende Madonna. Met pijn in mijn hart weer afscheid genomen, met steeds weer een aantal vragen die bij me opkomen ‘drink je wel genoeg water’ ‘doe je wel voorzichtig’ ‘blijf groentes eten’…..allemaal nutteloze goedbedoelde zinnen, die wel duidelijk maken waarom er vroeger geen vrouwen mee mochten op de pelgrimstochten…

Alhoewel ik geregeld gasten ontvang loop ik grote delen van mijn tocht alleen

en maak ik regelmatig een foto van mezelf :

eerste dag

eerste Gasthaus

internet café

grosser bioladen

eerste rotsen

Jodokus Brunnen vlakbij St Jost Madonna

regen

mezelf zien tijdens lopen

onverwacht lekker eten in kasteel-restaurant Rittersdorf

verdriet

stoere bink

bos bij fontainebleau

bij de menhir van het kruis van St Jacques

bij een veld met geestverruimende bloemen

Uit een telefoontje met mijn lief begreep ik dat meer mensen mijn blog volgen dan ik zelf had gedacht. Vandaar nu aan ieder die meeleest een hartelijke groet van bij de koffie in Orleans, beetje of we effe samen een bakkie doen.

Daarnaast ben ik zo vrij geweest om een kaarsje op te steken voor alle volgers van het blog, dus ook voor overtuigde atheisten zoals Frank en mijn vader. Zie het maar als oud taalgebruik om goede wensen kenbaar te maken.

Het kaarsje is opgestoken bij de Notre-Dame des Miracles, die al meer dan 14 eeuwen wordt aanbeden in Orleans. Zij staat bekend om de vele wonderen die zij verricht heeft, dus voor de overtuigde gelovigen onder jullie, als er vandaag of morgen een klein mirakel plaatsvindt in je leven dan weet je dat je de Notre-Dame de Miracles de Orleans kunt bedanken.

Orleans is trouwens een fijne stad; prettig centrum en vooral aardige en open mensen; man stopt om lift te geven, twee blink blink binken stoppen hun blink-auto om te vragen vanwaar ik wel gewandeld kom en geven volle complimenten voor mijn tocht, vrouw van theater Tete noir denkt mee waar te overnachten en zo door..

en nog een groet

44 dagen heb ik erover gedaan naar Chartres te lopen, mooi getal zegt mijn lief, heb je t erom gedaan?, nee dat heb ik niet, maar ben wel de laatste dagen meer bezig geweest met het doel dan met de weg,

niet zoals op het steen bij St Jost in de Eiffel, de pelgrimsgedachte dat de weg het doel is, maar kilometers maken, doorstappen, op weg naar Chartres, mijn belangrijkste doel nu.

Een samenballing van energie, van gedachten, gevoelens, emoties, allemaal rond het thema van het kind dat zich aankondigde maar toch niet kwam. Het begon in Chartres meer dan 10 jaar geleden. Voor die tijd wist ik niet van die diepe wens, van vader worden, een gezin stichten met mijn lief, wij samen en nog een wezen dat zich bij ons aan zou sluiten. Voor ik de wens had was het leven anders en sinds duidelijk is dat de wens niet in vervulling gaat heb ik op die plek slechts te rouwen. Maar rouwen ken ik niet, weet ik niet, behalve lopen dan.

het labyrinth van Chartres

Ik stap de kathedraal binnen, ik loop naar waar ik nog weet dat het labyrinth is, ga zitten op de stoelen, mijn rugzak naast me. Emoties ben ik wel gewend, die mogen gewoon de vrije loop, maar zo’n gevoel dat ik in een labyrinth gevangen zit, en de uitweg niet vinden kan, dat is veel moeilijker te dragen. De stoelenrijen staan op het labyrinth, het is ook moeilijk te zien van waaruit ik zit, hoe het loopt. Ik sta op naar het begin en begin met mijn ogen het labyrinth door te lopen, tussen stoelen door, eromheen, langs mensen die op keerpunten zitten om uiteindelijk in het midden uit te komen. Het gevoel van gevangen zitten is weg, hoe eenvoudig kan het zijn.

Ik loop naar de zwarte Madonna van Chartres, en steek kaarsen op, voor iedere ontmoeting een. Ik ga ze na in gedachten en zit daar op een bankje. Kaarsen vlak bij me. Ik heb een goed gesprek met haar, met mezelf. Ik val tot rust.

Bezoek de volgende dag de crypte met de Notre-Dame-De Sous-Terre. Crypte betekent verborgen, ze is daarmee de Vrouwe die in de aarde verborgen is. Aansluitend op de rondleiding volgt een mis. Bij het hoogtepunt van de mis, het zegenen van brood en wijn, krijgt de priester een kriebelhoest. Hoestend en kuchend werkt hij zich door de teksten heen. Ik kan niet anders dan het grappig vinden. Het lijkt wel alsof de Vrouwe van onder de grond de priester een beetje in z’n keel aan het kietelen is. Dat kan ze met haar ogen dicht.

om een idee te geven hoe snel of langzaam dat gaat, de laatste anderhalve dag:

eerste keer Chartres op bord

dat was op zaterdag 12 juni 16 uur,

nog even flink doorgewandeld die avond, en bij een buurtfeestje in een dorpje kreeg ik naast heerlijke vruchtenpunch de bemoedigende opmerking dat Chartres op een kleine 20 km lag

zondag 13 juni 10.30 uur

zo’n 5 km eerder zag ik al een torentje, maar toen wist ik nog niet dat het de kathedraal was

10.40 uur

nog even pauze met slok water en stuk brood

lijkt nog steeds even ver

11.25 uur

11.35 uur

12.10 uur

12.25 uur

12.45 uur

12.55 uur

13.10 uur

13.20 uur

nog even een snel kopje koffie, en dan

13.40 uur